Σελίδες

Powered By Blogger

Δευτέρα 7 Απριλίου 2014

El Greco


«Κει που ανέβαινα, βρεμένο καλντερίμι – πάνε κάπου τρακόσια τόσα χρόνια – ένιωσα ν’ αναρπάζομαι «δια χειρός» Ισχυρού Φίλου, και  πραγματικά, όσο να συνέλθω, έβλεπα να μ’ ανεβάζει με τις δύο γιγάντιες φτερούγες του ο Δομίνικος, ψηλά στους ουρανούς του τη φορά τούτη γιομάτους πορτοκαλιές και  νερά μιλητικά της πατρίδας».

                                          Οδυσσέας Ελύτης

                            Ημερολόγιο ενός Αθέατου Απριλίου



Δομίνικος Θεοτοκόπουλος (1541-1614)

Ο ιδιόρρυθμος για τους Ευρωπαίους Έλληνας, που με την πλατιά ανθρωπιστική παιδεία του και  τη βυζαντινή αισθητική, έγινε ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους και  σημαντικότερους προσωπογράφους όλων των εποχών.

Δεν ήταν απλώς το μεσογειακό ταπεραμέντο. Στη βιβλιοθήκη του βρέθηκαν οι πρώτες εκδόσεις των κλασικών και  όχι μόνο. Όμηρος, Αριστοτέλης, Ευριπίδης, Δημοσθένης, Ισοκράτης, Ξενοφώντας, Πλούταρχος, Οι Μύθοι του Αισώπου, Ιπποκράτης, Η Παλαιά και  Καινή Διαθήκη, Ομιλίες του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, Ηθικές Ομιλίες του Μεγάλου Βασιλείου, Περί της Ουρανίου ιεραρχίας του Διονυσίου του Αρεοπαγίτου κ.ά. Και  μαζί με αυτά η παράδοση της Ανατολής. Στην οποία, λένε, ότι ανάμεσα σε ένα πρόσωπο και  σε ένα άλλο υπάρχει μόνο φως. Φως! 







                                                 
                                        A lady in a fur



Το φως αυτό που μετέφερε μαζί του στην Ευρώπη, ο ζωγράφος που, όταν τον ρωτούσαν τι είναι το πιο δύσκολο στη ζωγραφική, απαντούσε μέχρι τα βαθιά του γεράματα… «το χρώμα». Έτσι απάντησε και  στον Πατσέκο (Ισπανός ζωγράφος, πεθερός του Βελάσκεθ), που τον επισκέφτηκε το 1611 στο Τολέδο. Σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν αυτός που τόλμησε να αμφισβητήσει την αυθεντία της δυτικής τέχνης, τον Μιχαήλ Άγγελο. Δεν ήταν η πρώτη φορά. Ήδη πολύ νεότερος είχε πει μέσα στη Ρώμη, ότι αν γκρεμίσουν τις τοιχογραφίες της Καπέλα Σιξτίνα , αυτός, ο Δομίνικος θα μπορούσε να τις κάμει πιο σεμνές και  όχι κατώτερες στην τέχνη. «Όποιος ήξερε τον Δομίνικο δεν παραξενευόταν να τον βλέπει να απομακρύνεται από το κοινό αίσθημα, γιατί ήταν σε όλα του ιδιόρρυθμος όπως ήταν και  στη ζωγραφική του», θα έγραφε ο Πατσέκο.

 
«Η ταφή του κόμητος Οργκάθ» 1586



Οι παρουσίες του χάνουν τη γήινή τους υπόσταση. Το χρώμα έντονο…


«Ο Άγιος Ανδρέας και  ο Άγιος Φραγκίσκος», περίπου 1590-1595



«Η αξία του Θεοτοκόπουλου έγκειται στο ότι πίσω από όλα τα άλλα υπάρχει ένας βαθύς ζωγράφος που γνωρίζει τους αιώνιους νόμους της ζωγραφικής. Αυτούς τους αιώνιους νόμους προσπαθεί να τους στηρίξει βασιζόμενος σε μια ζωγραφική που τους αρνείται».

                                                                                                   Γ. Τσαρούχης

 St. Francis meditating


«Αν η ζωγραφική, όπως την καθόρισε η ελληνική τέχνη, περιορίζεται στο μικρό και  γιγάντιο πρόβλημα τι φόντο θα βάλεις προσπαθώντας να αντιγράψεις μια ανθρώπινη φιγούρα, ο Γκρέκο είναι ένας μεγάλος ζωγράφος γιατί βαθιά το αισθάνθηκε και  συχνά το έλυσε αυτό το πρόβλημα ιδίως στα μεγάλα του έργα. Πώς να εξηγήσει κανείς ότι έφθασε στο μπλε φόντο των παλαιολόγειων τοιχογραφιών με την ίδια ορθότητα, με την ίδια διακοσμητική βαθύτητα, ενώ δεν είδε ούτε τα έργα του Πανσέληνου ούτε τις τοιχογραφίες στο Μυστρά;»

Γ. Τσαρούχης



«Άποψη του Τολέδο», περίπου 1596-1600


«Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ερχόταν για να ζωγραφίσει το όνειρο της Ισπανίας, την αγωνία και  το πορτρέτο των ονειροπόλων».
Ραμόν Γκόμεθ ντε λα Σέρνα

Έντονα τον απασχόλησε και  η σχέση μητέρας- παιδιού και  ιδίως η σχέση μητέρας-βρέφους, σε μια εποχή που το να αποστέλλονται τα βρέφη σε τροφούς αμέσως μετά τη γέννησή τους(βασικός παράγοντας για την παιδική θνησιμότητα την εποχή εκείνη) ήταν κάτι συνηθισμένο, έως έθιμο. Οι πίνακές του με την Αγία Οικογένεια και  την Παναγία να θηλάζει το μικρό Χριστό είναι μια προσπάθεια να δώσει ένα εικονογραφικό και  παιδαγωικό πρότυπο στις μητέρες της εποχής. 




Αυτός ο αντισυμβατικός με τις καλλιτεχνικές ιδέες του καιρού του, ο οξύς στους χαρακτηρισμούς και  ένας μεγάλος φιλόσοφος και  συγγραφέας, όπως έγραψε ο Πατσέκο. Αυτός ο γνήσιος άνθρωπος της Αναγέννησης. 
Ο μαΐστρος του Χάνδακα που έγινε... ο El Greko!

2014 - Έτος Δομίνικου Θεοτοκόπουλου
  

5 σχόλια:

  1. Βλέποντάς τον αντικρίζεις έναν ασκητή... Η μορφή του αλλά και το όλο έργο του αναδύουν προσευχή...Νομίζω πρότυπο για τους σημερινούς ζωγράφους και απόδειξη ότι η τέχνη βαδίζει μαζί με την προσευχή...Γιατί το να αγγίξεις τον ουρανό είναι τέχνη, αλλά και το να αγγιξεις τις ψυχές με την τέχνη σου είναι θέμα ουρανού...Αυτή η σημερινή μου έμπνευση. ΚΑΛΗ ΚΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΜΕΡΑ!!!!! ΜΥΣΤΙΚΟ ΖΩΗΣ;;; ΧΑΡΑ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. "αλλά και το να αγγιξεις τις ψυχές με την τέχνη σου είναι θέμα ουρανού..."
      Νομίζω δε θα μπορουσε να αποτυπωθεί καλύτερα!!
      Αυτό ήταν που πέτυχε και ο El Greco!
      Καλή συνέχεια!!:-)

      Διαγραφή
    2. Εμείς όλοι οι ποιητές και οι φιλόσοφοι τα καταφέρνουμε πολύ καλά στα ωραία λόγια, αλλα δυσκολευόμαστε στην πράξη, στην εφαρμογή τους. Αλλά δεν πειράζει...Τουλάχιστον έχουμε σωστή θεωρία...Κάτι είναι κι αυτό. Αν δεν είναι το ΟΛΟΝ...

      Διαγραφή
  2. Απαντήσεις
    1. Σ΄ ευχαριστώ πολύ Αριάδνη μου!!
      Καλώς όρισες!:-)
      Κάτι ελάχιστο για έναν Μεγάλο άνθρωπο!!
      Καλή συνέχεια!!:-)

      Διαγραφή

Το σχόλιό σου!